CHOROBY TARCZYCY U DZIECI Zakresy prawidłowych stężeń hormonów tarczycy są u dzieci inne niż u dorosłych.

Hormony tarczycy odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka, wpływając na jego metabolizm, układ nerwowy i funkcje poszczególnych narządów. Dlatego tak istotne jest, aby rodzice potrafili rozpoznać objawy zaburzeń tarczycy u swojego dziecka, gdyż wczesna diagnoza zapewnia jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny.

Dzieci, u których zdiagnozowano dolegliwości ze strony tarczycy, potrzebują wsparcia swoich bliskich. Często nie rozumieją, dlaczego to akurat one chorują i dlaczego codziennie muszą przyjmować leki.

Warto również poinformować przedszkole/szkołę o dolegliwościach dziecka i związanych z nimi wymaganiami lekarskimi.

Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci

Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci są niespecyficzne, przez co trudne do rozpoznania. Mogą różnić się w zależności od wieku dziecka:

 Po urodzeniu

  • przedłużająca się żółtaczka fizjologiczna,
  • duże ciemię,
  • szerokie szwy czaszkowe,
  • hipotermia,
  • przepukliny,
  • słabe łaknienie.

Po miesiącu

  • senność,
  • zaparcia,
  • suchość skóry,
  • mały przyrost masy ciała,
  • ochrypły głos.

Dzieci i młodzież

  • opóźniony proces wzrastania,
  • opóźnione dojrzewanie płciowe,
  • zła tolerancja zimna,
  • suchość skóry, zmiany na  łokciach i kolanach (objaw brudnych łokci),
  • suche, matowe, łatwo wypadające włosy,
  • zaparcia,
  • senność,
  • zaburzenia koncentracji,
  • trudności w nauce,
  • przyrost masy ciała.

Niedoczynność tarczycy u dzieci jest najczęściej spowodowana zapalnym procesem autoimmunologicznym (choroba Hashimoto), który niszczy gruczoł tarczowy i w konsekwencji doprowadza do upośledzenia jego funkcji.

 

Wrodzona niedoczynność tarczycy

Dzieci mogą doświadczać dolegliwości ze strony gruczołu tarczowego już od urodzenia, jeśli urodzą się z nieprawidłowo funkcjonującą tarczycą – stan ten nazywamy wrodzoną niedoczynnością tarczycy. Dzieci mogą wówczas nie mieć żadnych objawów lub wykazywać jedynie łagodne objawy, które często pozostają nierozpoznane.

Aby uniknąć poważnych konsekwencji nieleczonej wrodzonej niedoczynności tarczycy – w tym zaburzeń rozwoju centralnego układu nerwowego – u wszystkich noworodków rutynowo przeprowadza się badanie TSH w pierwszych dobach życia. Dzieci z wrodzoną niedoczynnością tarczycy są leczone odpowiednimi lekami, w taki sam sposób jak osoby dorosłe. Taka terapia zapewnia ich prawidłowy rozwój.

Na co mama powinna zwrócić uwagę?

Typowe objawy wrodzonej niedoczynności tarczycy obejmują:

  • przedłużającą się żółtaczkę,
  • niskie napięcie mięśni,
  • zaparcia,
  • niską temperaturę ciała,
  • opóźniony rozwój psychomotoryczny (dziecko nie rozwija się adekwatnie do swojego wieku).

Objawy nadczynności tarczycy u dzieci

Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy u dzieci (aż 95% przypadków) jest choroba Gravesa-Basedowa – schorzenie autoimmunologiczne, w którym autoantygenem jest receptor dla TSH (TSHR). Choroba ta częściej występuje u nastolatków niż u małych dzieci i na ogół dotyka więcej dziewcząt niż chłopców.

Nadczynność tarczycy u dzieci może być trudna do rozpoznania, ponieważ rozwija się powoli, nie dając charakterystycznych objawów. Do częstych objawów, na które należy zwrócić uwagę, należą:

  • nadpobudliwość,
  • niepokój, lękliwość, zaburzenia snu,
  • drażliwość,
  • pogorszenie zdolności koncentracji,
  • wysypki pokrzywkowe, świąd,
  • nadmierne wypadanie włosów,
  • opóźnienie wystąpienia pierwszej miesiączki u dziewcząt,
  • zaczerwienione oczy,
  • wytrzeszcz oczu,
  • przyspieszone bicie serca,
  • powiększony gruczoł tarczowy (wole),
  • spadek masy ciała mimo zwiększonego łaknienia,
  • biegunki.

Dzieci cierpiące na nadczynność tarczycy mogą być postrzegane jako nadpobudliwe, co często mylone jest z ADHD, a przyczyną jest nieprawidłowa funkcja tarczycy.

Diagnozowanie chorób tarczycy u dzieci opiera się na:

  • wywiadzie medyczny z lekarzem,
  • badaniu fizykalnym,
  • badaniach laboratoryjnych, polegających na oznaczeniu stężenia hormonów przysadki (TSH) oraz tarczycy (fT3 i fT4) i przeciwciał (anty-TPO oraz anty-TG),
  • USG tarczycy.

 

Zakresy prawidłowych stężeń hormonów tarczycy są inne u dzieci niż u dorosłych i zależą od wieku dziecka. Dzieci z chorobami tarczycy powinny być prowadzone przez specjalistę endokrynologa dziecięcego.

 

Leczenie chorób tarczycy u dzieci

Niedoczynność tarczycy – leczenie polega na stałym uzupełnianiu brakującego hormonu tarczycy. U dzieci stosowana jest taka sama terapia co u dorosłych, jednak dawka leku jest dopasowana do wagi, wieku i potrzeb dziecka.

Nadczynność tarczycy – terapia ma na celu hamowanie produkcji hormonów tarczycy. Istnieją różne, skuteczne metody leczenia nadczynności tarczycy. Lekarz dostosowuje odpowiednią terapię w oparciu o wiek i stan zdrowia dziecka.

Choroby tarczycy (niedoczynność i nadczynność tarczycy) są chorobami przewlekłymi. Oznacza to, że mogą wymagać terapii do końca życia.

Jeśli obawiasz się, że Ty lub Twoje dziecko możecie być narażeni na ryzyko chorób tarczycy,
porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem rodzinnym.

Zrób krótki test i sprawdź,
czy choroby tarczycy mogą dotyczyć
również Twojego dziecka.

TEST ⇒

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Agnieszka Żak-Gołąb

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Referencje:

  1. Bettendorf M. Thyroid disorders in children from birth to adolescence. Eur J Nucl Med Mol Imaging 2002; 29(Suppl 2): S439-S446.
  2. Medycyna Praktyczna. Niedoczynność tarczycy u dzieci. Available at https://pediatria.mp.pl/choroby/endokrynologia/77462,niedoczynnosc-tarczycy-u-dzieci. Last accessed January 2018.
  3. Medycyna Praktyczna. Nadczynność tarczycy u dzieci. Available at https://pediatria.mp.pl/choroby/endokrynologia/77473,nadczynnosc-tarczycy-u-dzieci. January 2018.