TARCZYCA NIEDOCZYNNOŚĆ
TARCZYCY CHOROBA
HASHIMOTO NADCZYNNOŚĆ
TARCZYCY CHOROBA
GRAVESA-BASEDOWA WOLE
I GUZKI RAK TARCZYCY NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY Niedoczynność tarczycy to najpowszechniejsza postać zaburzeń czynności tego gruczołu.
Jej najczęstszą przyczyną jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, które niszczy gruczoł tarczowy (choroba Hashimoto).

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym gruczoł tarczowy nie produkuje wystarczającej ilości hormonów, umożliwiającej komórkom organizmu prawidłową pracę. Hormony tarczycy utrzymują metabolizm na odpowiednim, prawidłowym poziomie. Przy ich niedoborze procesy metaboliczne spowalniają, a nawet niewielkie zachwianie stężenia hormonów tarczycy we krwi może mieć wpływ na nasze zdrowie czy samopoczucie.

Jak często występuje niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy jest najpowszechniejszą postacią zaburzeń gruczołu tarczowego. Występuje u ok. 5% dorosłych kobiet i u ok. 1% mężczyzn. Częstość występowania niedoczynności tarczycy wzrasta wraz
z wiekiem (zwłaszcza u osób po 60. r.ż.). Choroba dotyka również ludzi młodych i dzieci. Niedoczynność tarczycy w przebiegu choroby Hashimoto może mieć podłoże genetyczne i często występuje u członków rodziny.

Jakie są przyczyny chorób tarczycy?

Do najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy u polskich pacjentów należą:

•  choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy. Choroba o podłożu autoimmunologicznym, wywołana przez własne przeciwciała, w której dochodzi do powstawania niebolesnego zapalenia w tarczycy, powoli (przez lata) niszczącego ją i prowadzącego do zmniejszenia produkcji hormonów;

•  stan po operacyjnym usunięciu tarczycy. Operacja tarczycy może być przeprowadzona z różnych powodów (wole guzkowe, choroba Gravesa-Basedowa, rak tarczycy). W wyniku usunięcia całej tarczycy dochodzi do trwałej niedoczynności. Stopień niedoczynności tarczycy, w przypadku usunięcia części tarczycy, zależy od zakresu operacji;

•  stan po leczeniu jodem promieniotwórczym 131I. Leczenie jodem promieniotwórczym może być przeprowadzane z różnych powodów (np. choroba Gravesa-Basedowa, wole guzkowe nadczynne);

•  inne zapalenie tarczycy, np. podostre zapalenie tarczycy, poporodowe zapalenie tarczycy – co ważne, w tych przypadkach niedoczynność tarczycy może być przemijająca;

•  polekowa niedoczynność tarczycy (np. amiodaron, interferon α);

•  wtórna niedoczynność tarczycy w przebiegu chorób przysadki.

Objawy niedoczynności tarczycy

Najczęściej występujące objawy to:

  • zmęczenie, senność i (lub) osłabienie,
  • obniżony nastrój,
  • spowolnienie ruchowe,
  • obniżona tolerancja na zimno,
  • chrypka,
  • pogorszenie słuchu,
  • zaparcia,
  • zaburzenia miesiączkowania,
  • problemy z zajściem w ciążę,
  • podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
  • brak apetytu,
  • zwiększenie masy ciała pomimo zdrowego stylu życia,
  • obrzęk powiek,
  • ból stawów i mięśni,
  • drętwienia,
  • cienkie, łamliwe włosy i paznokcie,
  • sucha, łuszcząca się skóra,
  • obniżone libido.

Nieleczona niedoczynność tarczycy znacząco pogarsza
funkcjonowanie w codziennym życiu.
Dlatego nie lekceważ żadnych objawów.

Diagnozowanie niedoczynności tarczycy

Objawy zaburzeń czynności tarczycy są bardzo różnorodne i często przypominają symptomy innych schorzeń, dlatego też wiele osób pozostaje niezdiagnozowanych.

Ważne jest, aby obserwować siebie i jeśli objawy się nasilą, należy skonsultować je z lekarzem2.

Diagnostyka niedoczynności tarczycy opiera się na:

  • wywiadzie medycznym z lekarzem,
  • badaniu fizykalnym,
  • badaniu laboratoryjnym, polegającym na oznaczeniu stężenia hormonu TSH – hormon tyreotropowy,
  • USG tarczycy.

Podstawowa diagnostyka chorób tarczycy może być przeprowadzona przez lekarza rodzinnego. Większość postaci niedoczynności tarczycy może być prowadzona i leczona również przez lekarza rodzinnego. W trudniejszych przypadkach wymagana jest konsultacja ze specjalistą endokrynologiem.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy jest chorobą przewlekłą i wymaga terapii do końca życia. Leczenie niedoczynności tarczycy jest proste i polega na regularnym, codziennym uzupełnianiu brakujących hormonów tarczycy w formie tabletek. Ważne jest, aby leki przyjmować na czczo, minimum 30 min przed pierwszym posiłkiem, i popijać je niewielką ilością wody. Celem leczenia jest ustąpienie objawów i wyrównanie stężenia hormonów tarczycy we krwi do prawidłowych wartości. Nie należy przerywać leczenia mimo dobrego samopoczucia i prawidłowych wyników laboratoryjnych, gdyż objawy mogą powrócić. Przy stwierdzonej niedoczynności tarczycy minimum raz w roku powinno się skontrolować swoją tarczycę.

Jeśli wystąpią jakiekolwiek zmiany w Twoim stanie zdrowia,
skontaktuj się z lekarzem.

Objawy związane z zaburzoną czynnością tarczycy są niespecyficzne (np. łamliwe i wypadające włosy, zwiększenie masy ciała), a przez to trudne do rozpoznania.

Sprawdź, czy Twoje dolegliwości nie są objawami zaburzeń czynności tarczycy!

TEST ⇒

Zapytaj lekarza, zbadaj tarczycę!

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Janusz Strzelczyk

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Referencje:

  1. EndocrineWeb. Hypothyroidism: too little thyroid hormone. Available at https://www.endocrineweb.com/conditions/thyroid/hypothyroidism-too-little-thyroid-hormone. Last accessed January 2018.
  2. American Thyroid Association. Hypothyroidism. Available at http://www.thyroid.org/wp-ontent/uploads/patients/brochures/Hypo_brochure.pdf. Last accessed January 2018.
  3. Medycyna Praktyczna. Niedoczynność tarczycy. https://endokrynologia.mp.pl/choroby/78406,niedoczynnosc-tarczycy.